Travmatik diş yaralanmaları genellikle bir kaza sonucu veya spor esnasında meydana gelir. Bu yaralanmaların önemli bir kısmı dişlerde meydana gelen küçük kırıklardır. Fakat yaralanmanın daha şiddetli olduğu bazı durumlarda, dişler yerinden oynayabilir ya da tamamen bulunduğu yerden çıkıp düşebilir. Tedavi, her yaralanmanın tipi ve konumu gibi birçok faktöre bağlıdır. Yaralanmanın boyutu ne olursa olsun, dişinizin bir diş hekimi veya endodontist tarafından en kısa sürede muayene edilmesi gerekir. Bazen komşu dişleriniz, yalnızca kapsamlı bir diş muayenesi ile tespit edilebilecek, fark edilmeyen bir yaralanmaya maruz kalmış olabilir.

Kron Kırıkları

Diş ya da dişlerin bir parçası kırılırsa, diş hekiminin burayı kozmetik olarak restore etmesi gerekecektir. Daha büyük bir diş parçası kırılırsa, pulpa yani dişin merkezinde bulunan damarlar ve sinirler açığa çıkabilir. Bu durumda endodontik tedavi uygulanması gerekebilir. Yetişkin, kök gelişini tamamlamış dişlerde kolaylıkla kanal tedavisi yapılabilir. Fakat gelişmekte olan kök gelişimi tamamlanmamış genç dişlerde tedavi prosedürü biraz daha farklılık gösterir. Böyle durumlarda amaç en azından kök gelişimi tamamlanana kadar pulpanın (damar ve sinir bloğu) canlı kalmasını sağlamaktır ve buna yönelik tedaviler yapılır.

Dişleri Yerinden Oynaması (Lüksasyon Yaralanması)

Ağızdaki travmatik yaralanmalar, dişlerin normal konumlarından uzaklaşıp yer değiştirmelerine neden olabilir. Diş, yada dişler normalde bulundukları pozisyondan daha derine itilebilir yani gömülebilir. Bu durumda dişler tekrar yerine getirilir ve bu konumda stabilize edilirler. Bu tip yaralanmalarda stabilizasyonu takiben genellikle kanal tedavisi gereklidir.

Bazen de diş ya da dişler yana itilmiş gibi görünebilir, veya kısmen bulundukları konumlarından dışarı çıkabilir yani uzamış olarak görünebilirler. Böyle bir durum söz konusu olduğunda acil olarak dişi tekrar orijinal konumuna getirip yine stabilize etmek gereklidir. Eğer pulpa zarar görmemişse herhangi ek bir tedaviye gerek kalmayabilir. Eğer pulpa zarar görür yada enfekte olursa kanal tedavisi yapılmalıdır.

Yapılacak tedavi kökün gelişme durumu yada pulpanın durumu gibi faktörlere göre değişkenlik gösterdiğinden, pulpanın durumunu belirlemek ve gerekirse kanal tedavisine başlamak için önemlidir.

Avulse Dişler

Ağız bölgesine gelen bir travma, dişin bulunduğu yerden tamamen çıkarak düşmesine neden olabilir. Böyle bir durumda diş mümkün olan en kısa sürede yerine yerleştirilmelidir. Bu işlem mümkün ise hemen dişin düştüğü yerde yapılmalıdır. Diş kirlenmiş ise kök kısmına hiç dokunmadan su ile hızlıca temizlenmeli ve yerine yerleştirilmelidir. Eğer bu yapılamıyorsa, hızlıca bir endodonti uzmanına ya da diş hekimine ulaşılmalıdır. Tedavinin başarısı için, bu sırada dişin nemli tutulması ve hız hayati öneme sahiptir. Dişin nemli tutulabilmesi için, süt, hafif tuzlu su ya da yumurta akı gibi sıvılarda taşınması gerekmektedir. Dişin ağız dışında kalması süresi ve taşıma koşulları yapılacak tedaviyi etkilemektedir. Yerine yerleştirilen diş, hekim tarafından stabilize edilir.

Kök gelimi tamamlanmış bir dişin avulsiyon yaralanmasından sonra, dişin sinir iletimi ve kan dolaşımı bozulduğu için kanal tedavisine ihtiyaç duyulacaktır. Kök gelişimi tamamlanmamış genç dişlerde kanal tedavisi ertelenir. Pulpanın durumunu belirlemek ve gerekirse kanal tedavisine başlamak için yaralanmadan bir yada iki hafta sonra (splintlemeyi takiben) bir endodontik değerlendirme yapılmalıdır.

Avulse olan (yerinden düşen) süt dişleri için tekrardan yerine yerleştirme işlemi yapılmaz.